Turystyka

Lubelskie Stare Miasto należy do grona najlepiej zachowanych zabytkowych zespołów urbanistycznych w Polsce. Gród powstał już w czasach Bolesława Chrobrego, zaś nazwa miasta została zanotowana po raz pierwszy w 1198 r. Prawo magdeburskie nadał Lublinowi Władysław Łokietek w 1317 r. W 1569 r. podpisano tu pamiętną Unię Lubelską, a od 1578 r. Lublin został siedzibą Trybunału Koronnego, czyli najwyższego sądu szlacheckiego dla Małopolski. I wówczas, na przełomie XVI i XVII w., nadszedł okres rozkwitu miasta.

Fot. Ten plik został stworzony i dodany przez Wikipedystę:SzaterSzater Wikimedia Commons Polska Wikipedia (Own work) [CC BY-SA 3.0 or GFDL], via Wikimedia Commons

Zamość jest prawdopodobnie najdoskonalszą w skali nie tylko polskiej, ale europejskiej i światowej, realizacją koncepcji „miasta idealnego”, to jest pięknego i mądrze urządzonego, według zasad włoskich renesansowych traktatów urbanistycznych.

Miasto założył w 1580 r. Jan Zamoyski, kanclerz i hetman wielki koronny, wybitny mąż stanu, polityk, protektor uczonych i artystów, prawdziwy człowiek renesansu. Zamość stał się centrum administracyjnym ogromnych dóbr, przekształconych w 1589 r. w niepodzielną ordynację, która znajdowała się w rękach Zamoyskich do r. 1944. W 1594 r. Jan Zamoyski ufundował Akademię Zamojską – trzeci po Krakowie i Wilnie polski uniwersytet (istniała do r. 1784). Autorem planu Zamościa oraz jego najważniejszych budowli (pałacu fundatora, kolegiaty, akademii, wzorcowych domów mieszczan, ratusza, arsenału, bram miejskich i fortyfikacji bastionowych) był nadworny architekt kanclerza Bernardo Morando, Włoch z Padwy.

Fot. Tapeciarnia.pl

Kazimierza Dolnego nie da się porównać z żadnym innym miejscem w Polsce. Jego wyjątkowe walory urbanistyczne są rezultatem harmonijnego wkomponowania architektury w urozmaicony pejzaż. Nazwę miejscowości wiąże się z imieniem Kazimierza Sprawiedliwego, księcia krakowskiego z XII w., natomiast prawa miejskie nadał jej król Kazimierz Wielki w 1356 r. Miasto bogaciło się na handlu, przede wszystkim na spławie zboża Wisłą, stając się drugim po Lublinie ośrodkiem gospodarczym województwa. Szczyt rozwoju osiągnął Kazimierz w 1. połowie XVII w., kiedy jako ważny port rzeczny był nazywany „małym Gdańskiem”.

Fot. Elapros (Own work) [GFDL or CC BY-SA 4.0-3.0-2.5-2.0-1.0], via Wikimedia Commons

Zamek Królewski w Lublinie, którego historia sięga XII w. jest najcenniejszym zabytkiem na Lubelszczyźnie. W XIII w. dobudowano do niego romański donżun, czyli wieżę mieszkalno-obronną składającą się z trzech kondygnacji, o grubości muru – 3 metry. W XVII w. zamkiem zaczął się interesować sam Zygmunt I Stary, który zamierzał urządzić w nim swoją rezydencję. Wielokrotne zniszczenia i przebudowy zamku nadały mu nowy neogotycki wygląd. Obecnie najcenniejszą częścią zamku jest gotycka kaplica Świętej Trójcy zbudowana w XIV w., odznaczająca się wspaniałymi freskami w stylu bizantyjsko-ruskim, które powstały na zamówienie króla Władysława II Jagiełły. Od 1957 r. zamek królewski jest siedzibą Muzeum Lubelskiego, założonego prawie pół wieku wcześniej. Obecnie zbiory muzealne liczą 157 tys. eksponatów, a oglądać je można na tematycznych wystawach.

Fot. Katarzyna Czerlunczakiewicz (Own work) [GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons